Chứng khoán là gì? Nếu từng tìm hiểu về đầu tư tài chính, bạn hẳn từng nghe qua khái niệm về chứng khoán. Trong hơn 20 năm qua, thị trường chứng khoán Việt đã đặt được nhiều thành tựu đáng nể. Trong bài viết này, Doanhnhanoline.com.vn xin giới thiệu đến bạn công thức cơ bản nhất liên quan đến đầu tư chứng khoán.
Chứng khoán là gì?
Chứng khoán tương tự như một bằng chứng cho biết quyền sở hữu hợp pháp của nhà đầu tư hay chủ sở hữu đối với tài sản của doanh nghiệp, tổ chức đã phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu. Thực tế, chứng khoán có thể tồn tại dưới dạng chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc tồn tại theo dạng dữ liệu điện tử.
Chứng khoán nói chung bao gồm khá nhiều loại. Chẳng hạn như như cổ phiếu, trái phiếu hay chứng chỉ quỹ. Chúng có thể xem như một loại tài sản tưởng chủ sở hữu giao dịch, chuyển nhượng.
Đặc điểm của chứng khoán
Để tiếp tục hiểu hơn về định nghĩa chứng khoán là gì, bạn nên nắm rõ một số đặc điểm cơ bản của chứng khoán.
- Có tính thanh quản: So với nhiều loại hình tài sản khác, chứng khoán có tính thanh khoản khá cao. Nó có thể dễ dàng mua bán trên thị trường, chuyển đổi sang đất và tài sản khác. Trong số này, cổ phiếu thường sở hữu tính thanh khoản tốt nhất.
- Có tính rủi ro: Các loại hình sản phẩm chứng khoán luôn có sự biến động tăng giảm. Biến động giá chịu tác động của khá nhiều yếu tố (cung cầu thị trường, lạm phát, chính trị,..). Điều này tạo tính rủi ro cho nhà đầu tư.
- Có khả năng sinh lời: Bên cạnh rủi ro, chứng khoán còn có khả năng sinh lời. Ngoài thu nhập từ biến động tăng giảm, nhà đầu tư còn nhận được cổ tích trong trường hợp doanh nghiệp làm ăn hiệu quả.
>>> Có thể bạn quan tâm: Cổ phiếu là gì? Kiến thức cần nắm khi đầu tư cổ phiếu hiệu quả
3 Loại hình chứng khoán cơ bản
Chứng khoán giao dịch trên thị trường hiện nay đã chia thành 3 nhóm cơ bản. Bao gồm:
- Chứng khoán nợ: Loại hình chứng khoán cho biết mối quan hệ giữa nhà đầu tư và bên phát hành. Trong đó chủ nợ ở đây chính là nhà đầu tư nắm giữ chứng khoán. Loại hình chứng khoán này thường phát hành theo dạng cổ phiếu, định dạng giấy tờ. Nợ trái phiếu luôn là nợ ưu tiên phải trả ngay cả khi doanh nghiệp phá sản.
- Chứng khoán vốn: Loại hình chứng khoán phát hành bởi doanh nghiệp cổ phần, xác nhận quyền sở hữu thu nhập trên mỗi tài sản nắm giữ của doanh nghiệp. Thông thường chứng khoán vốn sẽ phát hành theo dạng các loại cổ phiếu, chứng chỉ quỹ.
- Chứng khoán phái sinh: Là hệ thống công cụ tài chính tồn tại theo các dạng hợp đồng. Chẳng hạn như hợp tương lai, hợp đồng quyền chọn,.. Chúng có nhiệm vụ xác nhận quyền và nghĩa vụ những bên tham gia trong việc thanh toán, chuyển nhượng tài sản.
Trong 3 loại hình chứng khoán trên, chứng khoán nợ là ít rủi ro nhất. Chúng có kỳ hạn và lãi suất nhất định. Người nắm giữ trái phiếu mặc dù không có quyền cổ đông nhưng lại luôn được ưu tiên quyền trả nợ. Theo đó, chủ sở hữu trái phiếu sẽ nhận thanh toán nợ trước người nắm giữ cổ phiếu nếu như doanh nghiệp thanh lý tài sản
Thị trường chứng khoán là gì?
Thị trường chứng khoán đơn giản là nơi kiểm tra hoạt động mua bán các loại hình thành phẩm chứng khoán. Hiện tại, thị trường chứng khoán nói chung được phân cấp theo 2 bậc.
- Thị trường chứng khoán sơ cấp: Đây là nơi để mỗi doanh nghiệp phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) đến công chúng. Giá niêm yết trên thị trường sơ cấp được xem như là phát hành. Nhờ đó hoạt động IPO doanh nghiệp có huy động vốn từ đông đảo nhà đầu tư phục vụ vào hoạt động phát triển.
- Thị trường chứng khoán thứ cấp: Khi chứng khoán đã phát hành xong trên thị trường sơ cấp, chúng đã được chuyển đến thị trường thứ cấp. Đó là nơi đông đảo nhà đầu tư cá nhân và tổ chức có cơ hội tiếp cận với các sản phẩm cổ phiếu. Các sàn giao dịch mà chúng ta vẫn tham gia hàng ngày chính là thị trường sơ cấp.
Thị trường chứng khoán Việt đã hình thành hơn 20 năm nay. Dù phải trải qua khá nhiều thăng trầm nhưng thị trường này vẫn đứng vững và đạt được mức tăng trưởng mạnh mẽ, kích thích nền kinh tế phát triển.
Tìm hiểu về chứng khoán qua các thuật ngữ
Bên cạnh giải thích định nghĩa chứng khoán là gì, Doanhnhanoline.com xin tiếp tục giúp bạn một số thuật ngữ liên quan đến chứng khoán. Chắc chắn trong quá trình giao dịch, bạn sẽ bắt gặp nhiều thuật ngữ trong số này.
- Cổ phần: Là tổng nguồn vốn của của doanh nghiệp thân chia thành nhiều phần bằng nhau, mỗi phần lại tương ứng với một cổ phần.
- Cổ phiếu: Một loại chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu cổ phần của nhà đầu tư đối với tổ chức doanh nghiệp.
- Cổ phiếu phổ thông: Loại cổ phiếu xác định quyền sở hữu biểu quyết đối với người nắm giữ. Có những người nắm giữ cổ phiếu này có quyền tham gia biểu quyết các quyết định quan trọng của doanh nghiệp. Họ cũng có quyền nhận cổ tức nhưng cao hay thấp còn phụ thuộc vào tình hình hoạt động của doanh nghiệp.
- Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Loại hình cổ phiếu có giá trị biểu quyết cao hơn loại cổ phiếu phổ thông.
- Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Người sở hữu cổ phiếu ưu đãi cổ tức sẽ được hưởng tỷ lệ cổ tức cao hơn so với người nắm giữ cổ phiếu phổ thông.
- Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Người sở hữu cổ phiếu có quyền yêu cầu và nỗi bất kỳ khi nào hoặc dựa theo điều khoản hợp đồng ban đầu.
- Cổ đông: Là các cá nhân hoặc tổ chức nắm giữ cổ phiếu của doanh nghiệp.
- Cổ tức: Hiểu đơn giản là khoản lợi nhuận nhà đầu tư có quyền nhận được trên mỗi cổ phần họ nắm giữ.
- Cổ tức cố định: Là khoản lợi nhuận mà cổ đông có quyền hưởng cho từ kết quả hoạt động của doanh nghiệp có như thế nào.
- Cổ tức thưởng: Là khoản lợi nhuận và cổ đông được chia dựa trên tình hình kinh doanh của doanh nghiệp.
- Trái phiếu: Loại hình chứng khoán cho biết nghĩa vụ nợ của bên các thành trái phiếu đối với người mua trái phiếu.
- VN – Index: Chỉ số chứng khoán đại diện cho tất cả cả các mã cổ phiếu đang niêm yết trên sàn giao dịch HOSE.
- HNX – Index: Chỉ số chứng khoán đại diện cho tất cả cả các mã cổ phiếu đang niêm yết trên sàn giao dịch HNX.
- IPO: Thuật ngữ dùng để chỉ đợt phát hành cổ phiếu lần đầu thực hiện trên thị trường chứng khoán sơ cấp.
- Vốn hóa: Chỉ số thể hiện tổng giá trị cổ phần ăn của những doanh nghiệp đã niêm yết cổ phiếu.
- Thanh khoản: Tốc độ nhanh chóng khi nhà đầu tư mua hoặc bán các sản phẩm chứng khoán.
- Khối lượng giao dịch: Tổng số lượng sản phẩm chứng khoán đã được mua bán trong phiên giao dịch.
Vì sao nên chơi chứng khoán?
So với những loại hình đầu tư an toàn khác nhau vàng, gửi tiết kiệm, đầu tư chứng khoán thường mang lại lợi nhuận lớn hơn. Ngay cả khi lựa chọn đầu tư vào trái phiếu, loại hình chứng khoán ít rủi ro nhất thì lãi suất cũng cao hơn gửi ngân hàng.
Theo dự đoán của giới chuyên gia trong nghề, trong 5 – 10 năm tới thị trường chứng khoán Việt vẫn có khả năng tăng trưởng trung bình 15% – 20% / năm. Đây được xem như cơ hội tuyệt vời đến nhà đầu tư kiếm lời từ hoạt động giao dịch.
Thị trường chứng khoán nói chung có xu hướng đi theo sự tăng trưởng của nền kinh tế. Nếu đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu của những doanh nghiệp kinh doanh ổn định, tỷ lãi và thu hồi vốn sẽ là rất cao.
Mặc dù rủi ro là vẫn có nhưng chứng khoán vẫn là một trong những kênh đầu tư hấp dẫn và khá an toàn. Bởi giao lưu các loại hình sản phẩm chứng khoán hoàn toàn được pháp luật bảo vệ.
>>> Có thể bạn quan tâm: Định giá cổ phiếu là gì? 8 cách định giá cổ phiếu phổ biến nhất
Một vài điều cần biết trước khi giao dịch chứng khoán
Tiếp nối bài viết với chủ đề chứng khoán là gì, Doanhnhanoline.com sẽ để cập nhật và thông tin cần biết trước khi bạn tham gia giao dịch chứng khoán.
Hệ thống sàn giao dịch chứng khoán tại Việt Nam
Tại Việt Nam hiện nay, hệ thống sàn giao dịch chứng khoán bao gồm 3 sàn chính. Bao gồm:
- Sàn giao dịch Chứng khoán TPHCM (HOSE)
- Sàn giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX)
- Sàn giao dịch chứng khoán của các doanh nghiệp chưa niêm yết (UPCOM)
Tất cả 3 sàn trên đều hoạt động từ thứ 2 đến thứ 6. Mỗi phiên giao dịch bắt đầu từ 9h00 sáng và kết thúc lúc 14h45 (thời gian nghỉ trưa từ 11h30 đến 13h00). Phiên khớp lệnh là 15 phút đầu và cuối phiên giao dịch.
Các lệnh giao dịch được hỗ trợ
Trong quá trình tìm hiểu về chủ đề chứng khoán là gì, bạn có lẽ cần đặc biệt chú trọng đến phần kiến thức về một số lệnh giao dịch được hỗ trợ. Dưới đây là các lệnh cơ bản nhà đầu tư cần biết.
- Lệnh giới hạn – LO: Lệnh cho phép nhà đầu tư giao dịch tại một mức giá xác định hoặc giá lý tưởng hơn. Lệnh LO có thể thực hiện trong suốt phiên giao dịch.
- Lệnh thị trường – MP: Lệnh thực hiện trên sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là lệnh cho phép bên mua hoặc bên bán tại mức giá lý tưởng nhất.
- Lệnh ATO: Là lệnh giao dịch có hiệu lực tại mức giá mở phiên. Tuy nhiên, lệnh ATO sẽ chỉ áp dụng cho sàn giao dịch HOSE.
- Lệnh ATC: Gần giống với lệnh ATO nhưng chỉ áp dụng cho mức giá chốt phiên vào lúc 14h45.
- Lệnh PLO: Lệnh thực hiện tại mức giá chốt phiên, chỉ áp dụng trên sàn HNX
Cách đầu tư chứng khoán cho người môi giới bắt đầu
Để hướng dẫn cụ thể cách chơi chứng khoán có lẽ bài viết này sẽ không đủ thời lượng. Vậy nên, Doanhnhanoline.com xin phép sẽ chỉ đề cập qua hướng dẫn chơi chứng khoán một cách tổng quan nhất.
Bước 1: Mở tài khoản giao dịch
Thông thường nếu muốn mở tài khoản giao dịch chứng khoán, bạn cần trực tiếp đến công ty môi giới chứng khoán. Nếu mở tài khoản theo cách trực tiếp này, bạn phải chuẩn bị sẵn các loại giấy tờ theo yêu cầu chung của công.
Bên cạnh hình thức mở tài khoản giao dịch trực tiếp tại công ty môi giới chứng khoán, nhà đầu tư còn có thể mở tài khoản Online. Bởi hiện nay phần lớn công ty môi giới chứng khoán đều hỗ trợ khách hàng tạo tài khoản và giao dịch trực tuyến.
Chẳng hạn như VNDIRECT cho phép tất cả khoản thể tạo tài khoản trực tuyến. Sau khi khởi xong, bạn sẽ gửi hồ sơ xác nhận đến công ty theo đường bưu điện. Nhìn chung, quá trình này không quá mất thời gian hay phức tạp.
Bước 2: Nạp tiền vào tài khoản
Khi đã tạo xong tài khoản giao dịch, việc tiếp theo bạn cần làm là nạp tiền vào tài khoản này. Số tiền nạp tối thiểu còn tùy thuộc vào nhà đầu tư hoặc theo quy định từng sàn. Với một nhà đầu tư mới, số tiền nạp tối thiểu có thể chỉ từ 2 triệu đồng. Số tiền này vừa đủ để bạn trải nghiệm giao dịch.
Bước 3: Đặt lệnh mua bán cổ phiếu
Theo quy định của Bộ Tài Chính, số lượng giao dịch cổ tối thiểu mỗi lần phải đạt 100 cổ phiếu. Con số này tương ứng với 1 lô cổ phiếu. Cả sàn HOSE và sàn HNX đều áp dụng quy định này cho mỗi lệnh giao dịch thực hiện trên hệ thống. Sau khi mua xong cổ phiếu, bạn có thể lựa chọn bán đi khi thị trường tăng giá. Hoặc giữ lại để nhận cổ tức doanh nghiệp chi trả theo định kỳ.
Hành trang cần chuẩn bị trước khi tham gia thị trường chứng khoán
Để thu được quả ngọt từ thị trường chứng khoán đòi hỏi mỗi người cần chuẩn bị hành trang nhất định. Cụ thể ở đây là kiến thức về tài chính, chứng khoán, kỹ thuật phân tích, trang thiết bị,..
- Tin tức về đầu tư tài chính: Đây được xem như nền tảng để bạn bước chân vào thị trường chứng khoán. Nếu chưa biết bắt đầu từ đâu, bạn hãy tham gia một vài khóa học tài chính cơ bản. Sau đó, tìm đọc trên sách vở.
- Kiến thức về phân tích kỹ thuật: Phân tích kỹ thuật là một phần quan trọng khi nhà đầu tư theo dõi giá cả, đoán định xu hướng thị trường. Trước tiên, bạn hãy học sử dụng một số công cụ hỗ trợ phân tích cơ bản. Khi đã dày dặn kinh nghiệm hơn, bạn có thể tìm hiểu thêm nhiều công cụ nâng cao và ứng dụng chúng vào phân tích.
- Tài chính: Đã đầu tư chứng khoán đương nhiên bạn phải chuẩn bị số vốn nhất định. Mức vốn khởi điểm có thể là từ 10 – 20 triệu hoặc hơn tùy khả năng tài chính. Còn nếu không trực tiếp đầu tư mà lựa chọn góp vốn vào các quỹ ủy thác, số vốn bạn cần bỏ ra sẽ chỉ từ 5 triệu đồng đổ lại.
- Đầu tư cho thiết bị: Trong thời đại 4.0 hiện nay, bạn không nhất thiết phải đến trực tiếp phòng giao dịch để đặt lệnh. Bởi phần lớn các sàn đều hỗ trợ khách hàng giao dịch online. Do đó, bạn cần chuẩn bị một vài thiết bị cơ bản như laptop, smartphone có kết nối với mạng Internet.
Một vài lưu ý cần biết khi đầu tư chứng khoán
Hiểu chứng khoán là gì, bạn chắc hẳn cũng biết rằng kênh đầu tư này vẫn có rủi ro nhất định. Do đó, trong quá trình tham gia đầu tư, bạn nên lưu ý một vài điều cơ bản sau.
- Nếu không có vốn thì không nên mạo hiểm đầu tư lớn ngay từ đầu. Mà thay vào đó hãy bắt đầu với số vốn nhỏ.
- Cần xác định rõ mục đích đầu tư, phân chia danh mục đầu tư hợp lý, không nên chỉ dồn vào một danh mục.
- Khi thị trường diễn biến không theo mong muốn, bạn nên sẵn cắt lỗ để không quá xa đà, bảo toàn phần nào nguồn vốn đầu tư.
- Luôn cập nhật mọi tin tức có thể ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán.
- Lựa chọn nhà môi giới hay công ty chứng khoán uy tín để tạo lập hồ sơ giao dịch.
- Không ngừng học hỏi kiến thức tài chính kinh tế để nâng cao khả năng phân tích, nắm bắt nhanh xu hướng thị trường.
Chứng khoán là gì? Chứng khoán là một bằng chứng cho biết quyền sở hữu của nhà đầu tư với cổ phần của doanh nghiệp. Có nhiều loại hình sản phẩm chứng khoán để mọi người lựa chọn. Trong đó, an toàn nhất vẫn là trái phiếu với kỳ hạn và lãi suất cố định. Thông thường, nợ trái phiếu luôn là nợ ưu tiên mà doanh nghiệp phải trả ngay cả khi phá sản. Rất hy vọng phần hướng dẫn đầu tư chứng khoán trên đây của Doanhnhanoline.com đã giúp phần nào cho quý nhà đầu tư!
Trả lời